(Pülümür Haber)
Pülümür Buyer Baba Gölü’ne yol projesi, kentte büyük tartışma başlattı. Özel kaynakla başlatılan çalışma için herhangi bir izin alınmadığı; güzergâh belirleme, trafik, jeolojik ve zemin, arazi engebesi etütlerinin yapılmadığı ortaya çıktı. Yol çalışmasının, kepçe operatörünün inisiyatifiyle yürütüldüğü belirlendi.
Ovacık Beşevler, Güneykonak (Çakberi), Çayüstü, Aşağıtorunoba, Dumantepe (Ağdat), Balveren, Çambulak, Çatköy, Eğimli, Yalmanlar köyleri, yol güzergâhı üzerinde yer alıyor. Ovacık Yalmanlar’dan başlatılan çalışmalarda kullanılan iş makinesinin, soğuk ve yağışlı hava koşullarından dolayı, dağda ‘mahsur’ kaldığı belirtiliyor.
Yasal koşullar yerine getirilmeden başlanan yol çalışmalarına son verilmesi, doğal ve kültürel varlıklarımızın korunması için yoğun çaba gösterilmesi gerektiği değerlendiriliyor. Kaynakların daha akılcı ve verimli kullanılması da bir o kadar önem taşıyor.
Pülümür Haber, yol konusunda Pülümürlülerin görüşüne başvurdu. Konuyla ilgili görüşlere bugünkü haberimizde yer veriyoruz. KOÜ Öğretim Üyesi Prof. Dr. Esma Buluş Kırıkkaya, DEDEF Eski Genel Başkanı İsmail Aslan, Pülümür Kocatepe Köyü Yardımlaşma ve Kültür Derneği Başkanı Mehmet Galik ve Alişan Karaaslan’ın konuya ışık tutan görüş ve önerilerini, yarından itibaren sayfalarımıza taşıyacağız.
Tunceli İl Genel Meclisi Üyesi Hüseyin Arslan, 6 Aralık’ta yapılan görüşmede, 2014 yılında bölgede yapılması planlanan Buyer Baba Gölü’ne yol projesinden, bölge insanının tepkisi üzerine vazgeçildiğini dile getirerek, konuyla ilgili düşüncelerini şu sözlerle ifade etmişti:
“Yol yapım çalışmalarına öncülük eden arkadaşların iyi niyetinden şüphe duymuyorum. İyi niyetli bir çalışma, ama bölge için yaratabileceği bazı risklerden söz edilebilir. Konuyu İl Genel Meclisinde gündeme getirdim. Göle yol projesinin yanlış olduğunu, 2024 bütçesinin oylandığı 28 Kasım Salı günü İl Genel Meclisini ziyaret eden Vali Yardımcısı Sayın Kemal Sefa Gökmenoğlu’na da bizzat söyledim. Sayın Vali Yardımcısı, yol çalışmasından haberlerinin olmadığını, bunun yanlış olduğunu ve durumu kaymakama ileteceğini dile getirdi. Yol, çevreye ve göle zarar verebilir. Bölgede nadir rastlanan bazı canlılar, bitkiler yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalabilir. Daha önemlisi, gölün kirlenmesidir. Bütün bunlar değerlendirildiğinde, en doğrusu, göle yol yapımından vazgeçilmesidir.”
Dersim Pülümür İlçesi ve Çevre Köyleri Yardımlaşma Dayanışma Kültür Derneği Başkanı Yılmaz Coşkun: “İnanç yerinden daha çok turizm alanı olacak. Yol yapılmasını doğru bulmuyoruz. Bu çalışmadan vazgeçilmesi gerektiğini düşünüyoruz. Göle yol, çevreye zarar verir, gölü kirletir.”
Pülümür’ü Destekleme Derneği (Förderverein Pülümür e.V.) Başkan Yardımcısı Hakkı Koç:
“Doğaseverlerin organize bir şekilde tepki göstermesi gereken bir durum. Köyümüzün altyapı çalışmaları için ihtiyaç duyulan ödeneklerin bulunamaması nedeniyle insanlarımız mağduriyet yaşamaktadır. Hâl böyleyken, yol yapım çalışmaları için gerekli olan finansman kimler, hangi kurum tarafından ve hangi amaçla karşılanmaktadır? Arka planda neler yatıyor, bilinmiyor. Bu doğal kaynakların sömürüsü için ön hazırlık çalışması olabilir mi? İnsan düşünmeden edemiyor.
Doğanın ve bitki örtüsünün tahribatına karşı çıkmak, inançsal değerlere sahip çıkmak için insanlarımızın daha fazla duyarlı davranmaları gerekir.“
Pülümür Dağbek Köyü Muhtarı Ahmet Doğan:
“Yol, ulaşımı kolaylaştırsa da bazı kuşkuları beraberinde getiriyor. Hasta ve yaşlılar için normal karşılanabilir. İleride orada piknik yapılacak, mangal yapılacak, içki içilecek. Bizim insanımız çöpünü alıp götürmez. Göl böylece kirlenecek.”
Pülümür Dağbek Köyü Kalkındırma ve Geliştirme Derneği Başkanı Turabi Mutlu:
“Yol yapılmamalı. Bizim için kutsal olan mekân kirlenmiş olur. Büyüklerimizin anısına saygısızlık yapılmamalı. Yaban hayat ve çevre zarar görür. Bölge doğal güzelliğini kaybeder.”
Pülümür Kocatepe Köyü Muhtarı Baki Fırat:
“Yolun çevreye fazla zararı yok. Doğayı biz kendimiz tahrip ediyoruz. Kutuderesi’nden bir yol yapımı düşünülüyor. Yaşlısı var, gidemeyeni var. Yolun bizim köyde herhangi bir soruna yol açabileceğini düşünmüyorum. Bir ara Şavaklılar yol götürmek istedi, tepkiler üzerine yarıda kaldı. Ayrıntılardan haberim yok, ama çalışmalar daha çok Ovacık Yalmanlar köyü sınırları içinde kalıyor.”
Pülümür Kocatepe Köyü Yardımlaşma ve Kültür Derneği Başkanı Mehmet Galik:
“Buyer Baba’nın, kültürümüzdeki önemini babalarımız ve dedelerimizin göle gösterdikleri özene bakarak anlayabiliriz. Köyümüz Kocatepe’de Hızır Çeşmesi olarak adlandırılan çeşmelerin başına yayla kurmuşlardır. Bütün yıl hiç suyu kurumayan Buyer Gölü çeşmesinin yakınına bile yayla kurulmamıştır. Bunun nedeni, gölde kirliliğe meydan vermemektir.
Yolun bazı sorunları beraberinde getirmesi kaçınılmaz. Yolla birlikte gündeme gelebilecek çevre kirliliğiyle nasıl başa çıkılacak, çöpler kimler tarafından temizlenecektir?
Göl ve çevresini temiz olarak çocuklarımıza ve torunlarımıza bırakalım.”
Pülümür Çakırkaya köyünden Hasan Çaktı:
“Doğamıza kıymayalım. Buyer Baba Gölü’ne ulaşımı kolaylaştırma girişimlerinin içindeki tüm gizlilikleri göz önüne sermemiz gerekir. Dersim örf ve ananelerinin kutsal saydığı bu mekânları tüm doğallığıyla yaşatmak en doğrusudur. İş makinelerinin girdikleri yerlerde yarattıkları tahribatların yabancısı değiliz. Eğer yapılan yol sadece ulaşım içinse, şimdilik, iyi yönü ile görmek gerekir. Ama bunu mevsimine göre çeşitli avantajlara çevirmek isteyenler çıkarsa, ki çıkacaktır, o zaman doğama dokunma, bırak olduğu gibi kalsın, demeliyiz. Maden arayıcılarına, mantar toplayıcılarına ve rant avcılarına meydanı teslim etmeyelim. Saygılarımla…”
Pülümür Çakırkaya köyünden Mehmet Özdemir:
“Yol yapayım derken, doğal ve kültürel varlıklarımıza zarar vermeyelim. Bölgenin zengin endemik bitki örtüsüne, türüne az rastlanan canlılara ve Buyer Baba Gölü’ne kıymayalım! Bir iş makinesinin, izinsiz onaysız, haftalarca bölgede çalışma ‘özgürlüğü’, bölgenin doğal ve kültürel mirasının karşı karşıya kaldığı tehlikeleri yeterince gözler önüne seriyor. Bu konunun irdelenmesi, benzer uygulamaların tekrarını önlemek bakımından önemli. Yolun kalan 700 metrelik kısmının yapılmaması, yapılan kısmının ise, onarılmadan körelmesi sağlanmalıdır.”
(Pülümür Haber, 14 Aralık 2023)
