(Pülümür Haber)
Tunceli sarımsağının türü tehdit altında. Sarımsak henüz tohum dökmedi, ama sarımsak sökümü tüm hızıyla devam ediyor. Bölgede âdeta sarımsak yağması yaşanıyor. Çevre konusundaki duyarlılığıyla tanınan Tunceli Valisi Mehmet Ali Özkan’ın, sarımsağın korunması konusunda çaba göstermesi bekleniyor.
Tunceli sarımsağının (Alium Tuncelianum) türü yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. Munzur Dağları ile Ovacık, Hozat, Pertek ve Pülümür’de yetişen sarımsak âdeta yağmalanıyor. Bin 100 ile 2 bin rakımda yetişen doğal sarımsak, tohum dökmeden önce sökülüyor.
AĞUSTOS AYINDA TOHUM DÖKÜYOR
Tunceli sarımsağı Ağustos ayında tohum döküyor. Ağustos ayında tohum döken sarımsağın erken sökülmesi, tehlikeye işaret ediyor. Sarımsağın tohum dökmeden önce sökülmesinin, türün yok olmasında önemli rol oynadığı savunuluyor.
Sarımsağın zamansız sökülmesi ve pazarlanması, endemik türün yok olmasına zemin hazırlıyor.
İNSAN HAREKETLİLİĞİNDEN OLUMSUZ ETKİLENİYOR
Tunceli sarımsağı, bölgede artan hareketlilikten olumsuz yönde etkileniyor. Tunceli’nin güvenli hâle gelmesi, insan hareketliliğine yol açıyor. Bu durum, sarımsak vb. bitkiler ve yaban hayat için ciddi sorunlar yaratıyor.
Tek dişli ve kokusunun az oluşu, Tunceli sarımsağını diğer sarımsaklardan ayıran özelliklerden. Tunceli sarımsağını zamansız söken ya da pazarlama amacıyla toplayanlara yasal yaptırım uygulanıyor. Yasağa aykırı hareket edenlere, Çevre Kanunu’nun ilgili maddesi uyarınca 48 bin 600 lira para cezası uygulanıyor.
SATIŞI YASAK, AMA RAHATLIKLA PAZARLANABİLİYOR
Tunceli sarımsağının satışı yasak, ama ciddi bir engelle karşılaşmadan pazarlanabiliyor. Sarımsak, bazı market ve bakkallarda rahatlıkla satılabiliyor. Yaz aylarında bölgeye akın eden gurbetçiler, kilosu ortalama 150 liradan satılan sarımsağa rağbet gösteriyor. Bazı satıcılar, cezadan kurtulmak için, doğadan toplanan sarımsağı ‘tarla ürünü’ adı altında pazarlıyor.
Tunceli’ye özgü doğal bir bitkinin pazarlanmasını engellemeye yönelik önlemlerin yeterince uygulandığını söylemek güç. Yasak kararı, genelde kâğıt üzerinde kalıyor. Bunda doğal zenginlik kaynaklarını korumanın vatanı korumakla eş değer olduğu gerçeğinin yeterince kavranmamasının rolü olduğu değerlendiriliyor.
SARIMSAK TALANI NASIL ÖNLENEBİLİR
- Endemik bir türün yok edilme tehlikesiyle karşı karşıya olduğu gerçeği, kamuoyuyla paylaşılmalı.
- İl ya da ilçelerde muhtarlara yönelik toplantılar düzenlenmeli. Muhtarlar, konunun ciddiyeti ve yaptırımlar konusunda bilgilendirilmeli.
- Jandarma ve polis yol kontrol noktalarında sarımsak denetimleri yapılmalı.
- Jandarma Karakol Komutanlıkları, sarımsak yasağının uygulanmasında etkin rol oynamalı.
- Güvenlik Kuleleri ve İHA’lar, sarımsak yağmasının önlenmesinde görevlendirilmeli.
- Sarımsak pazarlayan İnternet siteleri belirlenerek erişime kapatılmalı, sorumluları hakkında yasal işlem başlatılmalı.
- Market, bakkal ve pazarlarda sarımsak satışı ile ilgili denetimlere hız verilmeli, doğal sarımsak satıcılarına yönelik yaptırımlar uygulanmalı.
- Tarla sarımsağı adıyla satılan pazarlanan sarımsağın kaynağı sorgulanmalı.
- Sarımsak yağmasında rol oynayan gerçek ve tüzelkişilere uygulanan yaptırımlar kamuoyuna duyurulmalı.
- Bölgede görev yapan hareketli jandarma ve polis ekipleri, sarımsak sökenlere yönelik önleyici faaliyetlerde bulunmalı.
TUNCELİ VALİSİ MEHMET ALİ ÖZKAN’IN MÜDAHALE ETMESİ BEKLENİYOR
Doğa ve çevrenin korunmasında duyarlılığıyla dikkat çeken Tunceli Valisi Mehmet Ali Özkan’ın, Tunceli sarımsağının korunması konusunda çaba göstermesi bekleniyor.
