Gazeteci Emre Kızılkaya ile veri bilimci Emrah Yılmaz, 7-20 Şubat 2021 döneminde, 6 bin 500’den fazla haber sitesinde 973 ilçenin adlarının geçtiği toplam 1 milyon 116 bin 916 adet içeriği taradı. Araştırma, 24 Şubat’ta kamuoyuna açıklandı. Araştırmaya göre, nüfusuna göre en çok haber üretilen ilçelerin başında Tunceli Pülümür, Çanakkale Bozcaada ve Kütahya Dumlupınar geliyor. En az haber Uşak Karahallı ve Afyon Hocalar’da üretiliyor.
Tunceli Pülümür’ün, 2 bin 817 haberle ilk sıraya yerleşmesi, dikkat çekici olgulardan biri olarak değerlendirildi.
Hürriyet gazetesi yazarı Ertuğrul Özkök, Emre Kızılkaya ile Emrah Yılmaz’ın araştırmasını köşesine taşıdı. Özkök’ün, 2 Mart’ta yayımlanan yazısı:
İlginç bir soru: Pülümür ve Fatih’te neler oluyor
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye’nin 2023 yılına kadarki görünümünü kökten etkileyebilecek “reform tasarısı”nı bugün açıklayacak.
Adalet, demokrasi ve insan hakları reformu…
Tabii bu reform aynı zamanda ifade ve haber alma özgürlüklerinin de çerçevesini çizecek…
İşte böyle bir günde ben de size Türkiye’nin “haber coğrafyasını” anlatan bir çalışmadan söz edeceğim.
*
Hürriyet İnternet’in eski yöneticisi Emre Kızılkaya dün ilginç bir çalışmanın sonuçlarını açıkladı.
Kızılkaya ve arkadaşları 2 hafta boyunca Türkiye’de yayınlanan 1.1 milyon haberi inceleyip analizini yapmışlar.
Türkiye’de 19 ulusal, 165 ise yerel TV kanalı var…
Devlet kontrolünde ise 13 TV kanalı bulunuyor…
Biz medya diye bakınca her gün bunları görüyoruz…
Ancak bu buzdağının altında bir başka medya ağı var ki…
İşte orada ne olduğunu bilemiyoruz…
*
Bu araştırmadan öğrendiğimize göre halen Türkiye’de 10 bin internet haber sitesi var…
Bunların içinde Hürriyet, TV24, Odatv gibi büyük siteler olduğu gibi çok küçük yerel siteler de yer alıyor.
Bunların 6 bin 500’ü günlük olarak faal site…
İşte bu siteler iki hafta boyunca 1.1 milyon haber yayınlamış…
*
Bir karşılaştırma yapabilmeniz için şöyle bir örnek vereyim.
Hürriyet gibi bir internet sitesi günde 900 civarında haber veriyor…
Bu da, gözümüzün önündeki büyük medyanın dışında, yani buzdağının altında nasıl bir haber ağının daha var olduğunu gösteriyor.
*
Ama Türkiye’nin bu gizli haber coğrafyasında “haber çölleri” de var…
Bir de açıklanması güç “Haber vahaları…”
Mesela Fatih ve Pülümür…
TÜRKİYE’NİN İKİ HABER VAHASI VE ÜÇ BÜYÜK ‘HABER ÇÖLÜ’
Araştırmanın sonuçları şöyle:
Bu 6 bin 500 internet sitesinin yayınladığı haberlerin yüzde 85’i kendi ürettiği orijinal haber değil, başkasından alıp yayınladığı haberlerden oluşuyor.
Türkiye’nin haber bakımından çok zayıf, üç büyük “haber çölü” var…
Bunlar İç Ege, İç Anadolu ve Kuzey Doğu Anadolu. Yani Doğu Karadeniz.
Buna karşılık iki de sürpriz sayılabilecek “haber vahası” bulunuyor.
Bunlar Tunceli-Sivas-Elazığ üçgeni ile Hakkâri-Van bölgesi.
Bu iki bölge ile ilgili hem çok hem de orijinal haber yayınlanıyor.
Bir başka sürpriz de şu.
Türkiye’nin haber bakımından en zengin ilçesi İstanbul’un Fatih’i…
İkinci bir sürpriz ise Tunceli’nin Pülümür ilçesi…
Bu ilçe ile ilgili haber ve orijinal haber sayısının bolluğu araştırmacıların dikkatini çekmiş.
İlçelerin haber çölü veya vahası oluşunu belirleyen faktörlerin ne olduğu bilinmiyor.
Mesela Ankara’da Şereflikoçhisar haber bakımından bir çölken, yanı başındaki Evren ilçesi ise bir haber vahası…
İzmir’de ise Çeşme Yarımadası’ndaki Karaburun, Urla gibi ilçelerle ilgili haber sayısı, Konak gibi merkez ilçelerden fazla.
Sonuç: İktidarlar gözlerinin önündeki medyaya, köşe yazarlarının yazdıklarına, manşetlere bakıp duruma hâkim olup olmadıklarına karar veriyor.
Ama bu medya buzdağının altında göremedikleri, görseler bile açıklamakta zorluk çekecekleri gri bölgeler var.
(Pülümür Haber, 18 Mart 2021)
