Musa Fırat, 1964’te, Rıeser Bau’da işe başladı. Avusturya’ya gittiğinde henüz 31 yaşında yakışıklı bir delikanlıydı. O zaman Avrupa’ya gitmek için sağlık raporu gerekiyordu. Doktorlar, işçi adaylarının dişlerini bile kontrol ediyordu.
Musa Fırat, cebinde pasaportuyla uçağa bindiğinde genç bir Pülümürlüydü.
Avusturya’nın başkenti Viyana’da, 15 Nisan 1964’te iş başı yaptı. Musa Fırat, küçük bir Türkçe-Almanca sözlükle düşmüştü Avrupa yoluna. Dışa dönük ve girişkendi. Yakışıklı Pülümürlü, kısa sürede dil öğrendi. Rıeser Bau, Musa Fırat’a, 1 Temmuz 1966 tarihli bir belgeyle çevirmenlik yetkisi verdi. Fırat, 1964-1968 yıllarında Rıeser Bau’da çalıştı. Rıeser Bau’dan ayrıldıktan sonra St. Pölten’de işe girdi.
Pülümür Mezra köyündeyken, davul zurna ekibi kurmuştu. 1957 yılında kız kardeşi Emine Fırat’ın (Dikme) düğününde, Mezra’dan Çatalyaka (Gole) köyüne aralıksız zurna çalarak yörede büyük hayranlık uyandırdı. Yaklaşık 10 km’lik yolun yarıdan fazlası yokuştu. Yolda iki davulcu, Ali Canpolat’la Ali Haydar Dikme, dönüşümlü olarak davul çalmıştı. 24 yaşındaki zurnacı, Salördek-Çatalyaka arasındaki yokuşta zurnayı ağzından düşürmedi. Gole’ye vardığında, köylüler halay çekmeye başlamıştı. Dayısı Ali Dikme (Aliyo Qız), nazar değmesin diye, ağzından zurnasını alır, ama zurna kamışı ağzında kalır!
Musa Fırat, Avusturya’da çevirmenlik yaptı. Yaklaşık 120 dolayında hemşehrisini Avrupa’ya götürdü. Pülümür ve Nazımiye’den kimleri götürdüğünü sorduğumuzda, hatırlayabildiklerini sayıyor:
Kamer Fırat (Qemere Hemed), Ali Güler (Hesene Memli), Baki Fırat, Hasan Geyik, Ali Fırat, Güzel Kul, Hıdır Fırat –yeğeni-, Hıdır Fırat –ağabeyi-, Haydar Kaygusuz, Ahmet Fırat ve Hüseyin Gül aklına ilk gelenler.
Peki, Avusturya’ya hangi köylerden işçi götürmüştü? Pülümür –merkez-, Mezra, Gomeseydu, Beyce (Pıriye), Çatalyaka (Denzeg/Gole), Oğullar (Xılves), Markasor, Karvan, Keşiş vd.
1974’ten bu yana her yaz tatilini memleketinde geçirdi. Aralarında İspanya (Mayorka), Fransa, Almanya, İsviçre, İtalya’nın da yer aldığı çok sayıda ülkeyi gezdi. 2014 yılında, Avusturya’da 50. yılı anısına kendisiyle yapılan görüşmeler Avusturya basınında yer aldı. Milliyet’ten Pervin Kaplan, 4 Eylül 2000’de, Pülümürlü Musa Fırat’la yaptığı görüşmeyi gazetesinde yayımladı.
Musa Fırat şimdi 87 yaşında! Ömrünün 56 yılını Avusturya’da geçirdi. Eşi Kezban Hanım’la kısa bir süre önce memlekete kesin dönüş yaptı. Fırat ailesi, yaşamının geriye kalan kısmını baba ocağında geçirmeye karar vermiş. Pülümür Mezra köyünün yakışıklı delikanlısı yaşına aldırış etmeden konuklarını ağırlıyor. Eşi Kezban Hanım, 92 yaşına meydan okuyor. Fırat çifti, memlekete dönmenin sevincini yaşıyor. Evlerinin balkonundan Kewl/Gavrag/Kulik ve Akdik’i seyreden iki memleket sevdalısıyla yeniden buluşmak üzere vedalaşıyoruz.
(Pülümür Haber, 3 Temmuz 2020)
