Maltepe Belediyesinin öncülüğünde, 12-15 Ağustos’ta, Buyer Ana Gölü (Gola Ana Buyere) Programı gerçekleştirildi. Üç bin rakımlı Buyer Baba Krater Gölü’ndeki etkinliğe seksen dolayında kişi katıldı. Programa ‘cinsiyet’ tartışması ve İstanbul Sözleşmesi damga vurdu.
Kıyıda kamp kuran katılımcılar geceyi Buyer Baba’da geçirdi. Etkinlik kapsamında, Buyer Baba Gölü’nde, 13 Ağustos akşamı cem töreni düzenlendi.
Buyer Baba’nın aslında ‘ana’ olduğunu öne süren bazı katılımcıların, gölün kıyısına Buyer Ana Gölü (Gola Ana Buyere) Programı pankartı asmaları, yörede tartışma konusu oldu. Pülümür Haber’i arayan yurttaşlar, gölde ibadete ‘Ya Buyer Bava’ ya da ‘Ya Buyer’ diye başlandığını, Gola Buyere’nin yer adı olduğunu, Zazacada kullanılan yer adlarının sonundaki -e ekinin cinsiyetle ilişkilendirilemeyeceğini dile getirdi.
Yurttaşlar, bazı yerleşim birimi adlarını buna örnek gösteriyor:
Avurtojige, Tojige, Zmage, Qızoriye, Mamekiye (Mameki), Pişiye, Plemoriye (Pülümür), Pardiye, Harşiye, Fême, Şenege, Serdeniye, Hopıke, Demıre, Çağıle, Avacuğe (Ovacık), Pertâge (Pertek).
Maltepe Belediye Başkanı Ali Kılıç, Adalar Belediye Başkanı Erdem Gül, ses sanatçıları Metin-Kemal Kahraman ile Mazlum Çimen de Buyer Baba’daydı.
Maltepe Belediye Başkanı Ali Kılıç, Buyer Baba Gölü’nün önünde şu açıklamayı yaptı:
“Burada, onun önünde secde edeceğiz, cem olacağız, lokmalarımızı dağıtacağız ve buradan, Buyer Ana’nın huzurunda saf tutarak, İstanbul Sözleşmesi’ne güçlü bir şekilde evet diyeceğiz.”
PÜLÜMÜRLÜLER NE DİYOR
İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi mezunu, Kocatepe Köyü Kültür ve Yardımlaşma Derneği Başkanı Mehmet Galik, Buyer Baba etkinliğini Pülümür Haber için değerlendirdi:
“Büyüklerimiz Buyer Baba’da ibadet ettikten sonra alanı terk ederdi. Orada uzun süre kalınması durumunda evliyaların rahatsız edileceğine inanılırdı. Buyer Baba olarak bilinen ve o şekilde ibadet edilen mekâna ‘ana’ adı vermek, yanlış. Gölün kıyısında çadır kampı kurmak ve gecelemek de doğru değil. Bu uygulama, farklı amaçlarla gündeme gelebilecek kamp taleplerinin reddedilmesini zorlaştırır. Kutsal mekânlardan politik mesajlar verilmesi, laikliğe aykırı.”
Eski Pülümür Belediye Başkanı Ahmet Yaman, Buyer Baba Gölü’nde tartışma yaratan ziyareti şöyle değerlendirdi:
“Koronavirüs sürecinde insanları bir araya getirmek bilime aykırı. Göl, Buyer Baba olarak biliniyor, o şekilde ibadet ediliyor. Alevi inançlarının siyasete alet edilmesi doğru değil. Laiklikle ilgili haklı eleştiriler herkesi bağlar.”
Pülümür Çatalyaka (Gole) köyünden Pir Ahmet Dikme, konuyla ilgili düşüncelerini sosyal medyada paylaştı:
“Buyer Ziyaretgâhı, asırlardan beri; Xızır Aleyhisselam makamı olarak biliniyor ve biri yemin ettiğinde, Xızıree Gola Buyerevo diyordu. Ne hikmetse asıl adı Xızır olan o ulu ermiş, kadına dönüştürülüp, adı Buyer Ana oldu. Bütün hemşerilerimden ricam; o yüce makamı orijinal adıyla telaffuz etmeleri, diğer birçok değerlerimizin orijini gibi, bu inançsal değerimizin orijinini bozmamalarıdır.”
Pülümür Mezra köyünden Gülizar Fırat (89), Buyer Baba ile ilgili tartışmadan duyduğu üzüntü ve şaşkınlığı gizleyemiyor:
“Bu yaşıma geldim, annemden ve babamdan Buyer Bava’yı duydum, ‘Buyer Ana’yı duymadım. 1950 yılında, rahmetli babam ve yeni doğan oğlumla birlikte Buyer Bava’yı ziyaret etmiştik. Buyer Bava diye dua ettik. Dönüşte oğlumu içine koyduğum ‘danga’yı yolda düşürmüştüm.”
(Pülümür Haber, 16 Ağustos 2020)
